Masz kocioł na paliwo stałe? Sprawdź, czy twoja kotłownia spełnia wymagania techniczne

Kocioł na paliwo stałe a materiał opałowy

Każdy budynek, który wymaga ogrzewania ze względu na swoje przeznaczenie, powinien być wyposażony w instalację ogrzewczą lub inne urządzenie grzewcze.

Za paliwo stałe uważane są wszystkie produkty pochodzenia naturalnego lub sztucznego, które są wykorzystywane do wytwarzania energii cieplnej i zachowują postać stałą. Z roku na rok rośnie popularność biomasy, czyli materiałów organicznych takich jak odpady drzewne, słoma i rośliny energetyczne. Z kolei drewno opałowe często wykorzystywane jest jako opał w postaci przetworzonej, czyli brykietów oraz pelletów. Najpopularniejszym rodzajem paliwa stałego jest jednak węgiel kamienny. Brykiety i koks są przeznaczone do kotłów zasypowych bez podajnika, orzech do kotłów zasypowych, znacznie rzadziej do tych z podajnikiem, ekogroszek i miał wykorzystywane są z kotłami z podajnikiem. Rzadziej wybieranym rozwiązaniem jest węgiel brunatny ze względu na mniejszą wartość opałową w porównaniu do węgla kamiennego. Koszty ogrzewania nie należą do najniższych, dlatego też wielu prywatnych inwestorów szuka tanich rozwiązań. Warto pamiętać o tym, że kotły są zazwyczaj przeznaczone do jednego rodzaju paliwa, co rodzi konieczność analizy, na jaki kocioł się zdecydować. Warto jednak pamiętać o tym, że ogrzewanie domu paliwem stałym jest bardziej czasochłonne, a problemem mogą być również produkty uboczne spalania takie jak żużel czy popiół.

Wymagania dla kotłów na paliwo stałe

Zgodnie z aktualną polityką europejską dążącą do ograniczenia szkodliwych substancji, które są emitowane do atmosfery, kotły na paliwo stałe muszą sprostać wymaganiom określonym jako 5 klasa energetyczna. Pełna modernizacja instalacji grzewczych w naszym kraju ma się zakończyć w 2020 roku.

W przypadku kotłów, które zostały wyprodukowane, a nie wprowadzone do obrotu ani użytku przed 1 października 2017 roku rozporządzenie nabrało mocy z dniem 1 lipca 2018 roku. Datą graniczną jest natomiast 1 stycznia 2020 roku, kiedy wszelkie odstępstwa od rozporządzenia przestaną obowiązywać. Celem wprowadzenia zmian jest walka ze smogiem. Wyeliminowanie kotłów nie spełniających wymogów to kolejny krok na drodze do poprawy jakości powietrza w Polsce.

Wykorzystanie kotłów na paliwo stałe - ważne terminy

• 1 lipca 2018 – zakaz sprzedaży kotłów o klasie niższej niż 5 zgodnie z normą PN-EN 303-5:2012.
• 1 października 2017 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe. Zgodnie z tym rozporządzeniem kotły przeznaczone do sprzedaży muszą posiadać świadectwo potwierdzające uzyskanie najwyższej 5 klasy emisji, zgodnie z normą PN-EN 303-5:2012. Badanie musi być przeprowadzone w jednym z akredytowanych laboratoriów.
• 1 stycznia 2020 r. w całej Unii Europejskiej zacznie obowiązywać tzw. dyrektywa Ecodesign.

Kotłownia na paliwo stałe – wymogi podstawowe

Kotłownia na paliwo stałe musi w porównaniu do kotłowni na inne paliwa spełnić najwięcej wymogów i być też w praktyce największa. Najważniejsze jest jednak to, by była bezpieczna. I właśnie dlatego bardzo ważne jest ścisłe przestrzeganie zasad dotyczących jej wymiarów oraz wentylacji.

Ogólny podział ze względu na moc cieplną wyróżnia kotły mniejsze, czyli do 25 kW i większe od 25 kW. Kotłownia, w której ma pracować kocioł o mocy do 25 kW są standardowo montowane w domach jednorodzinnych, gdyż w zupełności wystarczą, by ogrzać całą powierzchnię mieszkalną.

Kocioł powinien być zlokalizowany w osobnym pomieszczeniu na kondygnacji podziemnej lub na poziomie ogrzewanych pomieszczeń. Skład paliwa także powinien się znajdować w odrębnym pomieszczeniu technicznym znajdującym się bezpośrednio obok kotłowni lub w tym samym pomieszczeniu co kocioł, jeśli pozwala na to powierzchnia kotłowni.

Wyjątkiem są kotły na paliwo stałe lub olej opałowy o łącznej mocy cieplnej nominalnej powyżej 2000 kW. One powinny być instalowane w budynku wolnostojącym przeznaczonym wyłącznie na kotłownię.

Szczegółowe wymagania dotyczące kotłowni zostały zawarte w dokumencie: Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowane i określa je norma PN-87/B-02411.

Kubatura pomieszczenia

Przede wszystkim na kotłownię trzeba przeznaczyć osobne pomieszczenie, w którym podajnik paliwa zmieści się bez problemu, a sama obsługa kotła będzie wygodna.

Kubaturę kotłowni ustala się w zależności od mocy urządzenia. Minimalna wysokość pomieszczenia przeznaczonego na kotłownię, ustalona ustawowo wynosi 2,2 m (dopuszczalne są jednak także pomieszczenia o wysokości 1,9 m, jeśli zapewniona będzie bardzo dobra wentylacja pomieszczenia). Z kolei kotły do 10 kW można instalować w pomieszczeniach o kubaturze nie mniejszej niż 30 m³ oraz parametrach min. 4 m³ na 1 kW kotła.

Kolejny aspekt dotyczy przygotowania miejsca na przechowywanie opału. Należy je tak wygospodarować, by jego część znajdowała się w kotłowni, ale nie w bezpośrednim sąsiedztwie kotła. Pomieszczenie powinno być na tyle duże, by można było zgromadzić opał na cały sezon grzewczy.

Zdecydowanie warto zaprojektować nieco większą kotłownię niż jest wymagana, by ułatwić sobie obsługę kotła. Mała, ciasna kotłownia przysparza wielu problemów związanych z eksploatacją i konserwacją systemu grzewczego.

Zbyt mała kotłownia – najczęstsze problemy:

• trudności z obsługą, czyszczeniem i konserwacją kotła;
• kłopot z montażem kotła i podajnika na paliwo;
• brak miejsca na zapas opału;
• trudności z umieszczeniem zasobnika ciepłej wody.

Kocioł w pomieszczeniu – najważniejsze wymiary

Prawidłowo zamontowany kocioł powinien się znajdować na dokładnie wypoziomowanym podłożu, na postumencie co najmniej 5 cm od poziomu podłogi wykonanej z niepalnych materiałów.

Ustawa określa również położenie kotła względem ścian.

W przypadku kotła o mocy do 25 kW należy zachować odstęp z przodu wynoszący minimum 0,5 m więcej niż długość urządzenia. Za kotłem odstęp od ściany musi z kolei wynieść 0,7 m. W przypadku kiedy kocioł ma poziome kanały konwekcyjne, czyszczone wyłączenie z tyłu odstęp musi wynosić minimum 0,5 m więcej niż cała długość urządzenia. Z boku urządzenia o mocy powyżej 25 kW trzeba zachować odstęp o długości jednego metra.

Odpowiednia wentylacja kotłowni

Zapewnienie optymalnej wentylacji jest jednym z najważniejszych warunków technicznych, jakie musi spełniać pomieszczenie przeznaczone na kotłownię. Kluczowe jest prawidłowe działanie wentylacji nawiewnej oraz wywiewnej. Wadliwa może prowadzić do dymienia i roszenia kotła, pomieszczenia lub, co gorsza, zatrzymania gazów w pomieszczeniu. Dodatkowo w podłodze w kotłowni trzeba zamontować kanalizacyjny wpust podłogowy.

Drzwi, podłogi i oświetlenie w kotłowni

Względami bezpieczeństwa są także podyktowane szczegółowe wytyczne dotyczące drzwi do pomieszczenia.

W przypadku kotłów o mocy powyżej 25 kW drzwi wejściowe do kotłowni z piecem na paliwo stałe muszą być niepalne, posiadać co najmniej 0,8 m szerokości i być otwierane na zewnątrz. Wewnątrz natomiast zamykanie powinno być bezklamkowe. Drzwi od środka na zewnątrz powinny otwierać się poprzez popchnięcie. Z kolei drzwi pomiędzy kotłownią a pomieszczeniem na skład paliwa powinny być solidne i wykonane z niepalnych materiałów. Zgodnie z kryteriami muszą być stalowe lub obite blachą i otwierać się do kotłowni. Praktycznym rozwiązaniem będzie posiadanie bezpośredniego wyjścia z kotłowni na zewnątrz, ewentualnie do garażu, gdzie zanieczyszczenia nie są już tak kłopotliwe.

Podłoga w kotłowni powinna być wykonana z niepalnego materiału i obita stalową blachą o szerokości co najmniej 0,5 m od krawędzi kotła. W podłodze powinien znajdować się spust. W pomieszczeniu, w którym są zainstalowane kotły na paliwo stałe lub olej opałowy, znajdującym się nad inną kondygnacją użytkową, podłoga, ściany do wysokości 10 cm oraz progi drzwiowe o wysokości 4 cm powinny być wodoszczelne. Warunek wodoszczelności dotyczy również wszystkich przejść przewodów w podłodze oraz w ścianach do wysokości 10 cm.

Kotłownia to także pomieszczenie, w którym działają różne urządzenia zasilane elektrycznie, dlatego potrzebne są także gniazdka elektryczne, do których będą podpięte elementy automatyki takie jak chociażby sterownik do kotła.

Bardzo ważny jest także dostęp światła do pomieszczenia. Dobrze, aby w kotłowni były zamontowane okna, a także źródło sztucznego oświetlenia. Przyjmuje się, że powierzchnia okien nie powinna być mniejsza niż 1/15 powierzchni podłogi. Przynajmniej połowa okien powinna się otwierać.