Kim są i czym zajmują się Eko-doradcy? Rozmowa z Pauliną Mrzygłód

Projekt LIFE IP MALOPOLSKA/LIFE 14 IPE PL 021 Realizowany przy wsparciu programu LIFE Unii Europejskiej

W ramach projektu zintegrowanego LIFE w Małopolsce w 55 gminach powstała sieć Eko-doradców, która wspiera wdrażanie Programu ochrony powietrza na poziomie gmin, przygotowuje programy dofinansowania wymiany starych źródeł grzewczych na nowe oraz promuje działania w zakresie oszczędzania energii. Dziś na łamach naszego bloga prezentujemy wywiad z Panią Pauliną Mrzygłód, która pracuje w Urzędzie Miejskim w Andrychowie na stanowisku Eko-doradcy. Zapraszamy do przeczytania zapisu naszej rozmowy.

Na początek proszę opowiedzieć w kilku zdaniach o projekcie LIFE. Jakie są jego główne założenia, ramy czasowe i jaki budżet został przeznaczony na jego realizację?  

PM: Projekt LIFE koordynuje województwo małopolskie angażując łącznie 62 partnerów. Głównym celem projektu jest przyspieszenie wprowadzania prac służących poprawie jakości powietrza, które zaplanowano w ramach Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Wartość projektu szacowana jest na kwotę 17 mln euro (70 mln zł), w tym dofinansowanie unijne wynosi 42 mln zł. Realizacja założeń jest przewidziana na okres od października 2015 r. do końca 2023 r.

Główne działania projektu:

• sieć Eko-doradców w gminach w Małopolsce, których zadaniem będzie wspieranie wdrażania Programu ochrony powietrza, pozyskiwanie środków zewnętrznych na działania ograniczające emisję zanieczyszczeń oraz mobilizowanie mieszkańców gmin do zaangażowania się w te działania,
• doradztwo mieszkańcom Małopolski obejmujące efektywne sposoby ograniczenia emisji i źródeł finansowania, w tym przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu przez działania służące oszczędzaniu na kosztach energii,
• Centrum Kompetencji na poziomie regionalnym, zawierające szkolenia oraz bazę wiedzy dla samorządów lokalnych, w celu wsparcia gminy w realizacji prowadzonych działań,
• wzmocnienie doradztwa oraz obsługi administracyjnej dla mieszkańców Krakowa w zakresie likwidacji wyeksploatowanych pieców i kotłów na paliwa stałe, w tym uruchomienie punktów informacyjnych, w których osoby zainteresowane będą mogły uzyskać pomoc związaną z ubieganiem się o dofinansowanie przedsięwzięć oszczędzających energię,
• narzędzie do modelowania w wysokiej rozdzielczości rozkładu zanieczyszczeń w Krakowie,
• międzyregionalna baza źródeł emisji dla Małopolski, Czech i Słowacji łącznie z modelowaniem jakości powietrza.

Jakie działania podejmuje Pani na terenie gminy Andrychów w ramach realizowanego projektu?

PM: W ramach projektu zajmuję się przygotowywaniem lub pracami przy przygotowaniu wniosków o dotację do wymiany systemów ogrzewania. W przypadku funkcjonujących już dotacji pomagam mieszkańcom w wypełnianiu wniosków o dofinansowanie, przygotowuję dokumenty do rozliczenia dotacji, uczestniczę w odbiorach inwestycji wymiany systemów ogrzewania, współpracuję z instytucjami udzielającymi Gminie dotacji. Dodatkowo rozpoczęłam działania edukacyjne na terenie Gminy poprzez Twoje Radio Andrychów, Nowiny Andrychowskie, bezpośrednie spotkania z mieszkańcami, rozdysponowanie ulotek i plakatów na terenie przychodni zdrowia w gminie. W lutym przez tydzień miałam do dyspozycji zakupioną przez Urząd Marszałkowski w Krakowie w ramach projektu LIFE kamerę termowizyjną. Niestety warunki pogodowe (dodatnia temperatura i bezchmurne niebo, wiatr oraz deszcz) uniemożliwiły wykonywanie pomiarów. Mam nadzieję, że w kolejnym okresie grzewczym uda się wykonać zdjęcia u mieszkańców, którzy będą chcieli sprawdzić, w którym miejscu w budynku występują straty ciepła. W lutym również spotkałam się w Zatorze z instalatorami kotłów grzewczych. Tłumaczyłam im zapisy Uchwały Antysmogowej dla Małopolski oraz zasady dotacji funkcjonujących w Gminie Andrychów. Podczas spotkania wyjaśniłam instalatorom, że współpraca z Gminą Andrychów może przynieść wiele korzyści oraz że jestem do ich dyspozycji.

Kto, w jaki sposób i w jakim zakresie może skorzystać z Pani pomocy?

PM: Z mojego wsparcia mogą skorzystać mieszkańcy Gminy Andrychów, którzy planują wymianę systemu ogrzewania. Pomagam mieszkańcom w uzyskaniu dotacji na ten cel, rozliczam dotację oraz przyjeżdżam na kontrolę kotłowni. W mojej kilkumiesięcznej pracy jako Eko-doradca zdarzyło mi się kilkakrotnie rozmawiać z instalatorami systemów ogrzewania, którym wyjaśniałam zasady aktualnie obowiązujących dofinansowań oraz tłumaczyłam, jakie w najbliższym czasie zmiany czekają Małopolskę na skutek przyjęcia uchwały antysmogowej dla Małopolski. Moim zadaniem jest również kontakt z dziećmi i młodzieżą, w celu edukacji na temat wpływu zanieczyszczonego powietrza na nasze zdrowie, sposobu walki ze smogiem itp. Chciałabym również rozpocząć intensywną edukację ekologiczną dorosłych mieszkańców Gminy. Zorganizowałam już takie spotkanie z Paniami z KGW. Zainteresowanie tematem było bardzo duże.

Jakie korzyści wynikają z pracy Eko-doradców dla przeciętnego Kowalskiego?

PM: Coraz więcej mieszkańców już wie, że w Gminie Andrychów pracuje Eko-doradca i czym się zajmuje, a to dzięki audycjom w Twoim Radiu Andrychów np. z okazji Dnia Czystego Powietrza czy z miesięcznika Nowiny Andrychowskie, gdzie mieszkańcy mają możliwość przeczytania artykułów na temat walki z niską emisją, kontroli Straży Miejskiej pod kątem spalania odpadów, wpływu zanieczyszczenia na zdrowie. Jako Eko-doradca każdemu, kto się do mnie zgłosi, pomogę w skorzystaniu z dotacji (w wypełnieniu wniosku, wytłumaczę poszczególne kroki ubiegania się o pieniądze, a także w szczególnych wypadkach doradzę w doborze rodzaju źródła ogrzewania). W ostatnim czasie, kiedy wskaźniki jakości powietrza zostały wielokrotnie przekroczone, mieszkańcy sami dzwonili do mnie i mówili o dolegliwościach zdrowotnych wynikających z tego tytułu. Jeden z lekarzy nawet dzwonił do mnie i pytał, jakie są stężenia pyłów w powietrzu, bo zaobserwował wzrost liczby pacjentów z podrażnionymi drogami oddechowymi.

Kto najczęściej zgłasza się po poradę do Eko-doradcy? Osoby, które dopiero budują dom czy właściciele starszych budynków mieszkalnych?

PM: W związku z tym, że wszystkie programy dotacyjne obejmują likwidację starego źródła ogrzewania i montaż nowego, mieszkańcy którzy przychodzą do Urzędu to w większości właściciele już istniejących budynków. Zdarza się jednak czasami, że przychodzą mieszkańcy, którzy są w trakcie budowy domu i chcieliby uzyskać dotację na zakup kotła do nowego budynku. Gmina takim mieszkańcom nie oferuje pomocy w postaci dotacji – konieczne jest wykazanie redukcji emisji spalin.

Z jakimi problemami przychodzą do Pani mieszkańcy? O co najczęściej pytają?

PM: Mieszkańcy, którzy przychodzą do mnie do Urzędu, w większości przypadków chcą uzyskać dotacje do wymiany systemu ogrzewania. Część mieszkańców przychodzi i pyta o dostępne programy i planuje w czasie wykonanie inwestycji wymiany kotła, natomiast zdarza się również (zwłaszcza w okresie grzewczym), że przychodzą mieszkańcy, którym zepsuł się piec i chcieliby w tym konkretnie momencie uzyskać poradę oraz dofinansowanie. W ostatnim czasie mieszkańcy przychodzą i pytają też o to, w jaki sposób należy dostosować się do zapisów uchwały antysmogowej dla Małopolski, przyjętej w styczniu 2017 r. Zdarza się też czasami, że zadają pytania związane z dotacją do ocieplenia budynku, mając na uwadze program JAWOR, który jest realizowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Jakie rozwiązania im Pani proponuje?

PM: Jeśli mieszkańcy chcą skorzystać z dotacji, to proponuję im rozwiązania do wyboru z tych, które są objęte dofinansowaniem i wynikają wprost z obowiązujących regulaminów. Czasami mieszkańcy zastanawiają się nad wyborem pomiędzy ogrzewaniem gazowym i węglowym niskoemisyjnym. Wtedy razem poddajemy analizie budynek pod kątem istniejącego lub planowanego ocieplenia, analizy kosztów takiego ogrzewania oraz zasobu portfela mieszkańca.

Co sądzi Pani o zarządzaniu systemem grzewczym za pomocą sterowników jako sposobie na zmniejszenie zużycia energii?

PM: Jeśli chodzi o zarządzanie systemem grzewczym przy pomocy sterowników, służących zmniejszeniu zużycia energii to uważam, że jest to genialne rozwiązanie. Sterowniki takie umożliwiają również sterowanie kotłem np. siedząc w salonie. Jest to bardzo wygodne. Jednocześnie urządzenie to współpracuje z czujnikami i samo dostosowuje temperaturę w pomieszczeniu do pogody na zewnątrz. Sama mam taki sterownik + sterownik pokojowy i jestem bardzo z niego zadowolona. Jedyny problem jaki widzę, to brak przeszkolenia pracowników montujących te sterowniki przy okazji wymiany pieców, którzy nie potrafią prawidłowo nauczyć mieszkańca obsługi sterownika. Często właśnie przez strach przed zbytnią automatyką pieca i sterownika, mieszkańcy się na nie nie decydują.

Jakie działania będą podejmowane na terenie gminy Andrychów w najbliższej przyszłości?

PM: W najbliższym czasie w fazę realizacji powinny wejść dwa wnioski o dotacje do wymiany systemów ogrzewania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Małopolskiego. Program przewidziany jest do realizacji w latach 2017-2020. Jeśli Gmina Andrychów otrzyma dotację, to planuje zrealizować dwa zadania na łączną kwotę prawie 3 milionów złotych. Dodatkowo w ostatnim dniu marca został złożony wniosek o dotację do wymiany ogrzewania do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Realizacja jest przewidziana tylko w 2017 r. Równolegle do działań polegających na dofinansowaniu wymiany kotłów grzewczych planuje się prowadzić działania polegające na edukacji ekologicznej mieszkańców. Planuję dotrzeć do mieszkańców z informacją, jakie skutki dla nich niesie przyjęcie Uchwały Antysmogowej dla całej Małopolski. Kolejnym pomysłem na edukację ekologiczną dzieci i młodzieży jest planowany na drugą połowę roku konkurs ekologiczny dotyczący powietrza oraz konkurs dla młodzieży na najlepszy spot radiowy. Zwycięski spot zostanie profesjonalnie nagrany i wykorzystany w lokalnym radiu – Twoje Radio Andrychów. Ponadto na kolejny okres grzewczy planuję przygotować tablice edukacyjne do szkół, na których umieszczane będą codziennie informacje na temat jakości powietrza. Pomoże to nauczycielom i dzieciom w podjęciu decyzji o tym, czy można prowadzić zajęcia na powietrzu.

Czy może pani przytoczyć jakieś sytuacje związane ze swoją pracą, które szczególnie utkwiły Pani w pamięci?

PM: Szczerze mówiąc, praca z mieszkańcami Gminy Andrychów jest bardzo ciekawa i nie mogę narzekać na monotonię. Nie chcę przytaczać żadnej szczególnej sytuacji, bo ciężko zdecydować się na jedną. Z reguły mieszkańcy są bardzo mili i uprzejmi. Ogólnie uważam, że kiedy mieszkaniec przychodzi do Gminy załatwić jakąś sprawę, całą współpracę należy rozpocząć od wymiany uśmiechów i szczerego powitania: „Dzień dobry”. Później wszystko układa się dobrze. Cieszę się bardzo, że w jakiś sposób mogę tym mieszkańcom pomóc i udzielić porady, czego efektem jest poprawa jakości powietrza w Gminie Andrychów.

Dziękujemy za rozmowę.  

Paulina Mrzygłód – Podinspektor (Samodzielne stanowisko – Eko-doradca)

W Gminie Andrychów pracuje od lutego 2013 r. Wcześniej pracowała w Miejskim Zarządzie Dróg w Bielsku-Białej. Ukończyła studia II stopnia na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie na Wydziale Inżynierii Środowiska w Krakowie. Obecnie w ramach projektu LIFE uczęszcza na studia podyplomowe w zakresie Ochrony powietrza i energetyki na AGH w Krakowie. Prywatnie jest miłośniczką gór, sportu oraz szczęśliwą żoną i mamą.